Етикетите со нутритивни вредности може да ви дадат многу корисни информации,
но што значат и како може да ви помогнат да правите подобри избори на храна?
Поразговаравме со нашите стручњаци за тоа што треба да знаете.
Прв чекор: големина на порција наспроти
препорачана порција
Што е разликата меѓу препорачана порција и порција?
Препорачана порција храна е официјалната количина наведена на етикетата, а порција е количината што всушност ја јадете. Вашата порција не е секогаш иста колку и препорачаната порција, а наведените нутритивни вредности се однесуваат на големината на препорачаните порции.
Препорачаната официјална големина на порција пијалак во моментов е 250 ml, но голем број пијалаци се спакувани во многу поголеми лименки и шишиња што може да содржат две или повеќе препорачани порции. Ако испиете шише засладен чај од 500 ml, ќе испиете две препорачани порции наместо една. Тоа значи дека ќе треба сите информации во делот со нутритивни вредности (калории и шеќери) да ги помножите со два за да пресметате колку сте внесле.
Слично на тоа, заради наведување информации на етикетата, препорачана порција чипс е 30 g, што е околу 15 парчиња чипс. Но, ако јадете од голема ќеса, веројатно ќе изедете неколку препорачани порции без воопшто да забележите. Ако сакате да пресметате колку калории сте внесле, пред да го изедете чипсот ќе треба да ги изброите или да ги измерите парчињата чипс.
Втор чекор: нутриенти, заситени масти и растителни влакна
Содржината на протеини, масти и јаглехидрати на етикетите се означува врз база на една препорачана порција. Истото се прави и за шеќерите, растителните влакна и солта. Како и во дадениот пример, треба да знаете и колку препорачани порции внесувате за да може да направите точна процена на внесот на овие нутриенти.
Важно е да запаметите дека во вкупните јаглехидрати што се наведени влегуваат сите облици на
јаглехидрати, како што се шеќерите и скробот. Под таа бројка ќе видите посебна листа со растителни влакна и шеќери. Во листата со шеќери се дадени додадените шеќери, но и природните шеќери (како што е природниот шеќер во млекото или овошјето). Кога сето ова го имате предвид, не е секогаш лесно да откриете од каде потекнува шеќерот без да ја погледнете листата со состојки.
Трет чекор: просечен дневен внес %
Друга информација што може да ја видите на етикетата е колоната „Просечен дневен внес %“.
Просечниот дневен внес претставува стандарден препорачан внес на различни нутриенти утврден од страна на Европската комисија, а кој се користи на етикети на прехранбени производи. Со оваа колона добивате информации колкав процент од препорачаниот внес за секој нутриент содржи една препорачана порција од храната.
Не заборавајте дека просечниот дневен внес на макронутриенти се базира на исхрана со внес на 2.000 калории, што значи дека може да не одговараат за секого (Реф: ЕК, Службен весник на Европската Унија, 2011, L304/18). Но, дури и ако не ви одговара исхрана со 2.000 калории, сепак може да го користите процентот на просечниот дневен внес за да проверите дали одредена храна содржи мал процент или голем процент од нутриентите за кои сте заинтересирани.
